Chính sách tiền tệ là gì? Vai trò và đặc điểm của chính sách tiền tệ trong nền kinh tế?
- 02873-036-527
- Số 1 đường Song Hành, Phường An Phú
- 500000-10000000 VND
- https://onсredit-vn.com/images/logo-img.svg
Như chúng ta đã biết, hai chính sách rất quan trọng đối với nền kinh tế hiện nay là chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Có thể thấy hai loại chính sách này được sử dụng làm công cụ để phát triển và tăng trưởng kinh tế của một quốc gia bất kỳ. Qua bài viết của OnСredit-vn.com, chúng ta tìm hiểu xem chính sách tiền tệ là gì, mục tiêu của chính sách tiền tệ, các công cụ của chính sách tiền tệ là gì…
Chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ là chính sách kinh tế vĩ mô do Ngân hàng Trung ương khởi xướng và thực hiện. Thông qua các công cụ và biện pháp của chính sách, chính sách tiền tệ sẽ giúp một quốc gia đạt được các mục tiêu sau: ổn định giá trị đồng tiền, tạo việc làm và tăng trưởng nền kinh tế.
Tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi quốc gia mà chính sách tiền tệ có thể được thiết lập theo hai hướng:
- Chính sách tiền tệ mở rộng: Tăng cung tiền, giảm lãi suất để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, giảm thất nghiệp nhưng lại làm lạm phát gia tăng;
- Chính sách tiền tệ thắt chặt: Giảm cung tiền, tăng lãi suất làm giảm đầu tư vào sản xuất kinh doanh, do đó giảm lạm phát nhưng tăng thất nghiệp.
Khái niệm chính sách tiền tệ về cơ bản là các chính sách được áp dụng để điều chỉnh nền kinh tế. Vậy có những loại chính sách như thế nào, mục tiêu của chính sách tiền tệ nhắm đến là gì?
Chính sách tiền tệ là chính sách quan trọng đối với từng quốc gia
02 loại chính sách tiền tệ
Chính sách tiền tệ được phân thành hai loại cơ bản, bao gồm: chính sách tiền tệ mở rộng và chính sách tiền tệ thắt chặt.
Chính sách tiền tệ mở rộng là gì?
Chính sách tiền tệ mở rộng (còn được gọi là chính sách tiền tệ nới lỏng) là một loại chính sách kinh tế vĩ mô được thực hiện qua các công cụ chuyên biệt nhằm tăng tốc độ mở rộng tiền tệ, từ đó kích thích và thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế trong nước. Chính sách tiền tệ mở rộng giúp tăng cung tiền và hỗ trợ, hạ lãi suất và nâng cầu để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế (mặc dù cung tiền của nền kinh tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố). Chính sách tiền tệ mở rộng đã được thực hiện trong thời kỳ kinh tế khó khăn nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Các chính sách mở rộng được các công cụ của chính sách tiền tệ sử dụng trong thời kỳ suy thoái kinh tế để giảm tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Mục tiêu cơ bản của chính sách này là thúc đẩy tổng cầu để bù đắp sự thiếu hụt của cầu tư nhân. Để thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng, Ngân hàng Trung ương thường sử dụng ba công cụ sau:
- Giảm lãi suất ngắn hạn
- Bắt buộc giảm tỷ lệ dự trữ
- Đẩy mạnh sức mua trên thị trường chứng khoán
Chính sách tiền tệ thắt chặt là gì?
Chính sách tiền tệ thắt chặt hoặc còn được gọi là chính sách tiền tệ thích ứng, là một loại chính sách tiền tệ nhằm giảm cầu về tiền và giảm thiểu mở rộng kinh tế để chống lạm phát.
Mục tiêu của chính sách thắt chặt tiền tệ là làm chậm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế bằng cách giảm lượng cung tiền hoặc lượng tiền mặt và các quỹ chuyển đổi lưu thông trong nước.
Lạm phát gia tăng được coi là một chỉ báo chủ chốt của một nền kinh tế phát triển quá mức, và cũng có thể là kết quả của một thời kỳ tăng trưởng kinh tế kéo dài. Lúc này, cần giảm cung tiền trong nền kinh tế để ngăn chặn tình trạng đầu cơ quá mức và đầu tư vốn thiếu bền vững.
Chính phủ sẽ lựa chọn chính sách thắt chặt tiền tệ khi lạm phát cao hơn mục tiêu lạm phát (2%) hoặc các nhà hoạch định chính sách lo ngại lạm phát có khả năng gia tăng nếu chính sách tiền tệ không được thắt chặt. chặt.
Để thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, Ngân hàng Trung ương sẽ sử dụng các công cụ sau:
- Đẩy mức lãi suất ngắn hạn lên cao (lãi suất chiết khấu)
- Tăng yêu cầu dự trữ
- Tăng lượng bán trên thị trường chứng khoán
Tùy vào tình hình kinh tế, chính sách tiền tệ có thể phải thắt chặt hoặc mở rộng
Vai trò của chính sách tiền tệ đối với kinh tế là gì?
Trong hệ thống các công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước, một trong những chính sách quan trọng nhất chính là chính sách tiền tệ. Chính sách này ảnh hưởng trực tiếp đến ngành lưu thông tiền tệ. Song nó cũng có mối quan hệ chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác như chính sách tài khóa, chính sách kinh tế đối ngoại, chính sách thu nhập…
Đối với Ngân hàng Trung ương, việc hoạch định và thực hiện chính sách tiền tệ là hoạt động cơ bản nhất. Tất cả các hoạt động của nó đều nhằm mục đích làm cho chính sách tiền tệ của đất nước trở nên hiệu quả hơn.
Các công cụ được sử dụng trong chính sách tiền tệ
Các công cụ của chính sách tiền tệ bao gồm các công cụ thiết yếu để điều tiết cung tiền, như tỷ lệ dự trữ đề xuất, nghiệp vụ thị trường mở và lãi suất cho vay tái chiết khấu.
Các công cụ này sẽ tác động đến cung tiền và lãi suất, sau đó với ảnh hưởng của lãi suất đến đầu tư sẽ tác động đến tổng cầu. Rồi từ đó đưa nền kinh tế trở lại trạng thái cân bằng. Trong đó:
- Tỷ lệ dự trữ khuyến nghị
Là tỷ lệ giữa số tiền được dự trữ trên tổng số tiền huy động được. Đó là tỷ giá mà Ngân hàng Trung ương khuyến nghị các ngân hàng thương mại phải bảo lãnh.
Nếu bắt buộc thay đổi tỷ lệ dự trữ, lượng tiền cung ứng cũng phải thay đổi. Nếu tỷ lệ dự trữ bắt buộc tăng, lượng tiền cung ứng sẽ giảm.
Do đó, bằng cách thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc, công cụ của chính sách tiền tệ có thể điều tiết lượng tiền cung ứng. Lãi suất cho vay tái chiết khấu là lãi suất công cụ của chính sách tiền tệ cho các ngân hàng thương mại vay để đáp ứng nhu cầu tiền mặt bất thường của các ngân hàng này.
Khi lãi suất tái chiết khấu cao, các ngân hàng thương mại nhận thấy việc ngân hàng thương mại dự trữ tiền mặt quá ít tạo ra nhu cầu rút tiền bất thường của khách hàng. Như vậy sẽ khiến các ngân hàng này phải trả lãi suất cao khi lãi suất chiết khấu cao, phải vay công cụ của chính sách tiền tệ trong trường hợp thiếu hụt dự trữ.
Điều đó sẽ khiến các ngân hàng thương mại phải dè chừng và tình nguyện dự trữ nhiều hơn, từ đó giảm cung tiền.
- Nghiệp vụ thị trường mở:
Nghiệp vụ thị trường mở hoạt động khi Ngân hàng Trung ương mua hoặc bán các chứng khoán tài chính trên thị trường mở.
chẳng hạn, nếu ngân hàng in thêm một triệu đồng và dùng chúng để mua trái phiếu chính phủ trên thị trường tự do. Như vậy, các ngân hàng thương mại và tư nhân mất một lượng chứng khoán trị giá một triệu đồng nhưng bù lại họ thu được thêm một triệu đồng tiền mặt, làm tăng cung tiền.
Ngược lại, nếu Ngân hàng Trung ương bán một triệu đồng trái phiếu chính phủ thì quá trình này sẽ ngược lại và cung tiền sẽ giảm xuống.
Chính sách tiền tệ có hạn chế gì hay không?
- Khi đầu tư tư nhân nắm bắt mức lãi suất một cách nhạy cảm thì hiệu quả của chính sách tiền tệ sẽ thấp. Chính sách tiền tệ điều chỉnh cung tiền, kéo theo việc điều chỉnh lãi suất và điều tiết đầu tư từ tư nhân, tác động gián tiếp đến tổng cầu, điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
Bên cạnh đó, khi lãi suất tăng, nguồn vốn (chi phí đầu vào) của doanh nghiệp tăng, khiến giá đầu ra cũng tăng, lạm phát không được kiểm soát. Kết quả là chính sách tiền tệ sẽ kém hiệu quả hơn.
- Chính sách tiền tệ sẽ vô hiệu nếu chính phủ không cam kết kiểm soát việc in thêm tiền.
Cũng có trường hợp nhà nước muốn kiểm soát lạm phát bằng cách sử dụng chính sách tiền tệ thắt chặt. Trong trường hợp này, nhà nước đó có thể in thêm tiền để giảm áp lực bù đắp thâm hụt ngân sách. Tuy nhiên, việc in thêm tiền này cũng có tác động ngược lại với chính sách thắt chặt tiền tệ.
- Khi sử dụng chính sách tiền tệ mở rộng, cũng có thể làm cho lãi suất xuống quá thấp. Lãi suất thấp làm cho các cá nhân không muốn gửi tiền vào ngân hàng và quyết định giữ tiền mặt.
Khi đó, các ngân hàng thương mại sẽ bị thiếu vốn cho vay, khiến đầu tư tư nhân không thể mở rộng, làm giảm hiệu quả của chính sách.
Tuy vậy, chính sách này cũng có những hạn chế nhất định
Mục tiêu của chính sách tiền tệ là gì?
Là chỉ số để kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị của đồng tiền
Thông qua Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Trung ương có thể tạo ảnh hưởng đến sự tăng giá hoặc giảm giá trị của đồng tiền của đất nước. Giá trị ổn định của đồng tiền được xem xét trên hai mặt: sức mua trong nước (chỉ số giá cả hàng hóa và dịch vụ trong nước) và sức mua bên ngoài (tỷ giá hối đoái của đồng tiền của nước mình so với ngoại tệ). ).
Tuy nhiên, mục tiêu của chính sách tiền tệ nhằm ổn định giá trị của đồng tiền không có nghĩa là lạm phát bằng 0, do đó nền kinh tế không thể tăng trưởng. Trong điều kiện nền kinh tế đang trì trệ, việc kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý (thường ở một con số) sẽ kích thích kinh tế tăng trưởng trở lại.
Mục tiêu giảm tỷ lệ thất nghiệp, tạo thêm nhiều việc làm
Chính sách tiền tệ mở rộng hay thắt chặt đều tác động trực tiếp đến việc sử dụng các nguồn lực xã hội một cách có hiệu quả. Tức là sẽ ảnh hưởng đến quy mô sản xuất kinh doanh và từ đó cũng tác động đến tỷ lệ thất nghiệp của nền kinh tế. Muốn có tỷ lệ thất nghiệp giảm thì phải chấp nhận tỷ lệ lạm phát ngày càng tăng.
Chỉ tiêu về tăng trưởng kinh tế
Tăng trưởng kinh tế luôn là tiêu chí của mọi chính phủ trong việc hoạch định các chính sách kinh tế vĩ mô của mình. Để giữ nhịp tăng trưởng đó ổn định, điều đặc biệt quan trọng là phải ổn định giá trị đồng nội tệ. Nó thể hiện sự tin tưởng của người dân đối với Chính phủ. Mục tiêu này chỉ đạt được khi kết quả của hai mục tiêu trên được thực hiện một cách hài hòa.
Các mục tiêu của chính sách tiền tệ kể trên đều có mối quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ nhau và không tách rời nhau. Nhưng chỉ xét trong ngắn hạn, các mục tiêu này có thể mâu thuẫn với nhau hoặc thậm chí triệt tiêu lẫn nhau. Vì vậy, để đạt được các mục tiêu trên một cách hài hòa, Ngân hàng Trung ương trong khi thực hiện Chính sách tiền tệ cần phải phối hợp với các chính sách kinh tế vĩ mô khác. Nhiều công cụ của chính sách tiền tệ xem việc ổn định giá cả là tiêu chí chính và lâu dài của chính sách tiền tệ.
Tóm lại, chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ là chính sách của chính phủ sử dụng các công cụ ngoại hối và vốn vay để ổn định tiền tệ. Gồm 2 loại hình chính là chính sách tiền tệ mở rộng và thắt chặt nhằm kiểm soát nguồn tiền của toàn thị trường. Bằng các công cụ như điều chỉnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc tại các ngân hàng thương mại, điều chỉnh tỷ lệ chiết khấu, giá mua và biên độ giá chứng khoán trên thị trường tự do, … mục tiêu của chính sách tiền tệ là sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát và giảm tỷ lệ thất nghiệp.
Thông tin được biên tập bởi: OnCredit-vn.com